Kaynak
Piller
Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek bünyesinde depolayan cihazlara PİL denir. Bu dönüşüm tek yönlü ise pil PRİMER yapıda yani tek kullanımlık veya halk arasında kullanılan tabirle şarjsız bir sistemdir. Dönüşüm her iki yönde olabiliyorsa, yani elektrik enerjisi tekrar kimyasal enerjiye çevrilebiliyorsa ve bu suretle uzun sürelerle enerji kullanımı sağlanabiliyorsa pil SEKONDER yapıda veya diğer bir tabirle şarj edilebilir özelliklere sahip bir sistemdir.Çoğunlukla aynı kimyasal yapıya, ölçülere ve elektrik kapasitelerine sahip piller, tek tek bir araya getirilerek pil grupları oluşturulabilir ve bunlara BATARYA BLOĞU veya kısaca adlandırıldığı gibi BATARYA denilebilir. Radyo, el feneri, oyuncak, cep telefonu, vb gibi cihazlarda piller tek tek kullanılırken, matkap, tornavida, gibi kablosuz güç aletleri, kameralar, telsiz telefonlar, acil aydınlatma sistemleri vb sırasında batarya kullanılmaktadır.
Günlük yaşantımızda en sık rastlanan ve uygulama yeri bulan enerji kaynakları taşınabilir pil ve bataryalardır. Taşınabilir pilleri 3 ana gruba ayırabilmek mümkündür :
a- Şarj edilmeyen piller (Primer) : 1)Çinko 2)Alkalin 3)Lityum
b- Şarj edilebilen piller (Sekonder): 1)Nikel-kadmiyum 2)Nikel-metal hidrit 3)Lityum-Ion 4)Lityum-polimer
c- Düğme piller : 1)Gümüş-oksit 2)Çinko-hava 3)Lityum 4)Alkalin
Pil
Pilleri çeşitlerine göre 3 gruba ayırabiliriz.
Birinci grup doldurulamayan pillerdir, içerisindeki kimyasal enerjisi tükendiğinde şarj edilemeyen pillerdir, bunlara kuru tip piller denir.Küçük radyolarda, el fenerlerinde , ölçüm cihazlarında ,alarm cihazlarında..vb kuru piller kullanılmaktadır. Kullanım amacı olarak çabuk çözüm alabileceğiniz fakat tek kullanımlık pillerdir, her zaman kullanıma hazır olarak dolu beklerler, Bu pilleri tercih ederken mutlaka pilin alt tarafında veya yan taraflarında üretim veya son kullanım tarihi olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Şarj edilmeyen piller (Primer): 1)Çinko 2)Alkalin 3)Lityum
Çinko Piller:
( 1,5volt)Çok düşük akım gerektiren cihazlar için tercih edilir, tek kullanımlık pillerdir,içerisindeki akım çok düşük değerde olduğu için uzun kullanım ömürleri olamayan pil çeşididir., TV Kumandaları, basit el fenerleri,masa ve duvar saatleri gibi cihazlara uygundur. Başlıca çeşitleri, AAA ince kalem pil , AA Kalem pil , C orta boy pil, D büyük boy pil , 9 volt pildir ve daha birkaç ara çeşitleri mevcuttur.
Alkalin piller:
( 1,5volt) Yüksek akım gerektiren cihazlar için tercih edilir fakat tek kullanımlık pillerdir esas amacı acil enerji ihtiyacınızı gidermektir, Örneğin bir digital fotoğraf makinesi için tercih edilebilir ancak sürekli fotoğraf çekmek isterseniz 1-2 günlük ihtiyacınıza cevap verebilir , sürekli kullanım için ekonomik olmayabilirler.Ancak bir kolsaati veya araç kumandası için çok uygun bir pil modelidir aylarca veya yıllarca kullanabilirsiniz. Çinko pillere göre yaklaşık 10 kata kadar daha fazla enerji depolayabilirler. Halk arasında Akmayan Pil denilmesine rağmen herhangi model Şarj edilemeyen bir pili cihaz içerisinde bekletmeyiniz tavsiye edilmez aksi halde cihaz içerisinde bekletilen her türlü şarj edilemeyen pil akmaya başlar ve hem cihazınıza zarar verir hemde ortaya çıkan kimyasallar sağlık sorunları yaratabilir.Başlıca çeşitleri, AAA ince kalem pil , AA Kalem pil , C orta boy pil, D büyük boy pil , 9 volt pildir ve daha birçok ara çeşitleri mevcuttur.
Lityum piller:
( 3volt ve 3,6volt) Günümüz teknolojisinde fazlasıyla tercih edilen bir pil çeşiti asıl kullanım amacı endüstriyel cihazlardır, sanayi makinalarının kartları, bilgisayar hafıza kartları..vb. Tek kullanımlık fakat uzun ömürlü pillerdir. Lityum Piller günümüzde düşük akım çeken cihazlardada kullanılmaya başlanmıştır elektronik teraziler, şeker ölçüm cihazları..vb. Lithium pillerin birçok modeli mevcuttur ,başlıca sanayi modelleri 1/2AA, AA, C ..vb gibi fakat günlük kullanım cihazları için en çok tercih edilen model CR serisidir CR2016, CR2025, CR2032…vb. Lithium pillerin kullanım ömürleri 3-10 yıl arasıdır.
İkinci grup şarj edilebilir pillerdir, bu pillere akümülatörde denilebilir. Kimyasal anlamda enerji depolayan ve gerektiğinde bu kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren portatif enerji kaynağıdır. Bu çeşit piller uzun kullanım ömürlerinden dolayı tercih edilir , ortalama 500-1000 sefer arasında tekrar tekrar şarj ederek kullanabilirsiniz. Günümüzde ileri teknoloji ürünlerinde bu tip piller tercih edilir çünkü hem daha yüksek kapasiteli modelleri mevcuttur hemde tekrar tekrar şarj edilip kullanıldıkları için daha ekonomik olurlar. Bu tarz pillerde genelde üretim ve son kullanım tarihleri bulunmayabilir. Raf ömürleri ortalama 3-5 yıldır kullanım ömürleri ortalama 500 ile 1000 şarj ömrüdür.
Şarj edilebilen piller (Sekonder): 1)Nikel-kadmiyum 2)Nikel-metal hidrit 3)Lityum-Ion 4)Lityum-polimer
Ni-Cd Şarjlı Piller:
(1,2volt) Eski bir teknoloji olmasına rağmen günümüz portatif cihazlarında hala tercih edilmektedir Ni-Cd pillerin en büyük özelliği içerisindeki kapasiteyi (akımı) uzun süre kaybetmeden bekletmesidir yani bir Ni-Cd pili şarj ettikten sonra 1-2 hafta bekletip tekrar kullanmak istediğinizde pilin içerisindeki akım kayba uğramaz. Ni-Cd piller Ni-Mh pillere oranla daha düşük kapasitededirler ancak bekleme anında kısa zamanda akım kaybına uğramadıkları için hala tercih edilirler.
Ni-Cd piller tek başına veya gruplanmış halde matkaplarda , ölçüm cihazlarında..vb kullanılırlar ,bu pillerin gruplanmış haline kısaca Batarya da denilir.Ni-Cd piller diğer şarjlı piller gibi normal şarj anında uzun ömürlerini korurlar ancak acil kullanımlar için hızlı şarjda edilebilir fakat hızlı şarj etmek pilin kullanım ömrünü kısaltır. Normal şarj ile kullanılan bir Ni-Cd pilin ortalama ömrü 5 yıldır bir diğer ömür ölçüsü 500-1000 şarj arasıdır..Ni-Cd pillerin bir çok modelleri vardır sanayi tiplerine PUNTA Pilleri denir bu tarz piller genellikle grup haline getirilerek kullanılır ancak bu pilleri grup haline getirmek için kesinlikle Lehim ve Havya sistemi kullanılmamalıdır , ortaya çıkan ısıdan dolayı pillerin içindeki kimyasallar etkileşime uğrar ve pilin gerçek kapasitesine ulaşmasına engel olur ömrünü kısaltır.pilleri grup haline getirmek için Puntalama sistemi tercih edilmelidir.
Puntalama Sistemi:
Gerçek anlamda bir mini puntalama cihazıdır çeşitli değerlerde Amper göndererek pillerin arasına koyulan metalleri çok hızlı bir zaman içerisinde yüksek amper göndererek pillere zarar vermeden montaj yapan cihazdır. Gönderdiği akım direk pillere gelmediği ve çok kısa zamanda pillerin üzerindeki bağlantı metallerine geldiği için pillere zarar vermeden montaj yapmış olur.. Pilleri gruplamada tercih edilen en sağlıklı yoldur..ancak yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır aksi halde pillere gönderilecek aşırı akımdan dolayı patlama ve yangın riski vardır..
Ni-Mh Şarjlı Piller:
(1,2volt) Günümüz teknolojisinde bir çok cihaz için yüksek kapasiteli pillere ihtiyaç vardır Ni-Mh piller Ni-Cd pillere oranla çok daha fazla kapasite (akım) içerirler dolayısıyla portatif cihazların uzun kullanımları için tercih edilirler digital fotoğraf makinaları ,Walkmanler…vb ancak uzun süre bekletildikleri anda içerisinde depolanan akımda azalma oluşur bu sebebden dolayı bu tarz piller şarj edildikden hemen sonra kullanılmalı ve bekletilmemelidirler. Kulanım ömürleri Ni-Cd pillerle benzer özelliktedir. Normal şarj süresi ile doldurulduklarında ortalama 5 yıldır bir diğer ömür ölçüsü 500-1000 şarj arasıdır. Ni-Mh pillerde Ni-Cd piller gibi tek başına veya gruplanmış halde sağlık sektöründe , ölçüm cihazlarında..vb kullanılırlar ,bu pillerin gruplanmış haline kısaca Batarya da denilir.
Lityum Ion Piller :
(3,7 volt) Yeni teknoloji cihazlarında oldukça sık tercih edilirler en büyük özelliği küçük olmaları,hafif olmaları, yüksek akımlı olmaları ve yüksek voltajlı olmalarıdır.. Li-Ion piller Ni-Cd piller gibi şarj edildikten sonra bekletilebilirler ve kısa zaman içerisinde kapasite kaybına uğramazlar.
Lithium Ion pillerde hafıza problemi yoktur bu sebebden Lithium Ion pilleri şarj etmek için tamamen boşalmasını beklemeye gerek yoktur ve şarjı yarıda kesmek bu pillere zarar vermez. Genellikle tek kullanılmazlar ve grup halinde kullanılırlar cep telefonları ,çeşitli ölçüm cihazları…vb. Yanlış amaçlı kullanımlarda tehlikeli bir pil çeşididir. Lithium Ion piller içerisinde yüksek kapasite barındırdığı için dikkatlice şarj edilmeli ve korunmalıdırlar. Kesinlikle direk güneşe maruz bırakılmamalıdırlar ve içleri açılmamalıdır patlama ve yangın riski vardır.
Lithium Ion piller ömür açısından pek kullanışlı değildirler diğer şarjlı piller gibi ilk şarjdan sonra değil bu pillerin ömürleri üretildikleri tarihden itibaren başlar. Kullansanızda kullanmasanızda üretimden sonra ömür kaybına uğrarlar.
Lityum polimer Piller:
Yeni teknolojik enerji kaynaklarındandır ancak lityum ion pillere oranla daha düşük enerji ve daha az şarj ve deşarj özelliği vardır, lityum polimer piller istenilen boyutlarda bulunması zor olan bir pil çeşididir genellikle büyük cihaz üreticilerin taleplerine göre özel şekilde üretilirler ancak son zamanlarda hobby pilleri olarakda tercih edilmektedirler. Lityum polimer piller son derece tehlikeli bir pil çeşididir kesinlikle dikkat edilmelidir yanıcı ve patlayıcı bir pildir suya atılsa dahi içerisindeki kimyasal yoğunlukdan dolayı yanmaya devam edecek bir pil çeşididir.Maliyet açısından lithium Ion pillerden daha pahalıdır.Bu sebebden dolayı günlük yaşantımızda pek tercih edilmezler ancak özel istek veya özel ürünler için tercih edilirler.
Üçüncü grup düğme pillerdir, bu pillerin hem şarjlı modelleri hemde şarj edilemeyen modelleri mevcuttur.kullanım alanları çok farklıdır, kol saatleri, çeşitli hafıza kartları…vb düşük kapasite gerektiren cihazlar için tercih edilirler..
Düğme piller : 1)Gümüş-oksit 2)Çinko-hava 3)Lityum 4)Alkalin
